Học thứ, ngày, tháng, năm trong tiếng Trung

HOA NGỮ NHỮNG NGƯỜI BẠN

 THỨ, NGÀY, THÁNG, NĂM  年，月，日，星期nián， yuè， rì， xīng qī

     Học sinh khi mới học không nên tập trung quá để học hết các từ ngữ về thứ, ngày, tháng, năm. Chỉ cần học một số từ đơn giản thường dùng trong cuộc sống là được rồi. Từ ngữ để học về thứ ngày tháng năm là rất nhiều.

  Bạn cần phải có một thời gian nhất định (3-6 tháng ) mới có thể tập trung học chuyên sâu. Theo kinh nghiệm của mình nếu hỏi học sinh học tiếng Trung 6 tháng đến một 1 năm cũng chưa chắc đã nhớ hết những từ ngữ về  thứ, ngày, tháng, năm.

Chuù yù: - tieáng Vieät noùi: thöù, ngaøy, thaùng, naêm .                  

-         Tieáng Hoa noùi: naêm, thaùng, ngaøy, thöù.

Caùch noùi: ( naêm, thaùng, ngaøy noùi ngöôïc. Chæ coù thöù laø noùi xuoâi ).

Noùi naêm: ñoïc töøng soá moät: naêm 2009: èr líng líng jiǔ nián - 2009 年.

1998 年：yī jiǔ jiǔ bā nián .

– năm 1998 (đọc 1 là “yī” không đọc “ yāo”, cũng không được đọc ghép hai, hoặc ba số với nhau).

1998 年：yī jiǔ jiǔ bā nián .

– năm 1998 (đọc 1 là “yī” không đọc “ yāo”, cũng không được đọc ghép hai, hoặc ba số với nhau).

今年 – jīnnián- năm nay                                  明年 -  míngnián -  năm sau

后年 – hòunián - năm sau nữa                       去年 - qùnián - năm ngoái, năm trước

 前年 – qiánnián - năm trước nữa                   年初 - nián chū -  đầu năm

 年中- nián zhōng - giữa năm                         年底 - nián dǐ -  cuối năm

上半年 - shàng bàn nián -  6 tháng đầu năm

下半年 - xià bàn nián - 6 tháng cuối năm

Noùi thaùng: theâm töø 1-12 vaøo trước “yuè”

 Thaùng 3:  sān yuè  三月                                            10 月：shíyuè – tháng 10

 月初 - yuè chū - đầu tháng                            中旬 - zhōng xún -  trung tuần (từ ngày 11 đến ngày 20 hàng tháng)

月底 - yuè dǐ -  cuối tháng                               月末 - yuè mò - cuối tháng

上个月 - shàng gè yuè -  tháng trước             这个月 - zhè gè yuè -  tháng này

下个月 - xià gè yuè -  tháng sau                     几月- jǐ yuè - tháng mấy

 几个月- jǐ gè yuè - mấy tháng

Chú ý:   一个月 - yīgèyuè -1 tháng                 一月 : yī yuè – tháng 1，

头一个月- tóu yī gè yuè  tháng đầu         =       第一个月- dìyīgèyùe - tháng đầu           

最后的一个月 - zuì hòu de yīgè yuè - tháng cuối

哪 (一) 个月- nǎ yīgè yuè – tháng nào

小月 - xiǎoyuè  - tháng thiếu                             大月- dàyuè  - tháng thừa

 满月- mǎnyuè - đầy tháng, tròn tháng

Noùi ngaøy: theâm töø 1 - 31 vaøo trước 日 “rì ”hoaëc号 “hào” ( “rì ” thường dùng trong văn viết, “hào” thường dùng trong khẩu ngữ ) .

 ngaøy 3: sān rì – 三日                                                    十日: shírì – ngày 10

 

Chú ý :  từ 天 - tiān trong tiếng Trung cũng dịch là ngày, nhưng nó là từ chỉ thời lượng (số lượng ngày ta làm việc gì đó. Từ chỉ thời lượng thường ở sau động từ). Nói theo cách nói dân dã thì nếu dịch từ tiếng Việt sang tiếng Hoa khi gặp số từ phiá trước câu thì dùng “tiān”.

（số từ là những con số: 0 - 9, 几- jǐ – mấy ，多少 – duōshao – bao nhiêu）

3 ngày – sāntiān –  三天                                         22 ngày – èr shí èr tiān – 22 天

几天 – jǐtiān - mấy ngày                                        多少天- duōshaotiān– bao nhiêu ngày

头一天 （第一天  ）– tóu yī tiān (dì yī tiān ) – ngày đầu   

最后的一天 – zuì hòu deyī tiān – ngày cuối cùng, 晴天 – qíngtiān – ngày trời nắng

阴天 – yīntiān – ngày trời dâm                               雨天 – yǔtiān – ngày trời mưa.

今天 - jīntiān - hôm nay,                                   明天 -  míngtiān - ngày mai

 后天 – hòutiān - ngày kia, mốt ( 2 ngày nữa)

大后天 -  dàhòutiān - ngày kìa, mốt mốt (3 ngày nữa), 

昨天 -  zuótiān - hôm qua                                 前天 - qiántiān - hôm kia, hôm trước

大前天 -  dàqiántiān -  hôm kìa (3 hôm trước)

      Từ  日 “rì ” hoặc号 “hào”  cũng là dịch là ngày, nhưng chúng là từ chỉ thời gian (mốc thời gian cố định  của lịch biểu. Từ chỉ thời gian thường ở trước động từ ). Nói theo cách khác thì nếu dịch từ tiếng Việt sang tiếng Hoa khi gặp số từ phiá sau câu thì dùng “hào, rì  ”.

几号 - jǐ hào -  ngày mấy,       ngày 3 - sān rì – 三日,           十日 – shírì – ngày 10 

      Có một số thuật ngữ thường xuất hiện khá đặc biệt: mùng 1 đến mùng 9 lúc đó lấy số 1-9 đặt sau chữ “chū” 初.

初一 chūyī – mùng 1,              初三chūsān – mùng 3 ，      初九chūjiǔ – mùng 9

  

       Nhưng ngày 10 vẫn nói là: 10 号（日）-  shíhào (rì)

 Nói tháng: thêm 1 - 6 vào sau星期 “ xīng qī ”(thường dùng trong văn viết bình thường) hoặc 礼拜“ lǐ bài ” (thường dùng trong văn nói) hoặc周 “zhòu” (thường dùng trong tư liệu, tài liệu “ văn viết” ).

 星期一/礼拜一/周一: /xīng qī yī / lǐ bài yī / zhōu yī/ ：thứ hai .

     không có thứ 1, do đó  người Trung Quốc lấy 1-6 để biểu thị thứ 2-7. Có rất nhiều học sinh học ngoại ngữ mặc dầu khá thông minh nhưng lại học rất kém, hoặc rất chậm là do bởi vì các bạn cứ thích tập trung tìm hiểu một vấn đề mà không ai có thể hiểu. Tiếng Việt hiện đại có câu: “nó muốn chứng tỏ mình nguy hiểm”. Ngoại ngữ không giống môn toán, không cần bạn thông minh, chỉ cần bạn linh hoạt, nó cũng gần giống môn văn trong tiệng Việt. Nếu hôm nay bạn nào nhớ câu này mình tin chắc bạn học môn ngoại ngữ nào cũng đứng đầu lớp “ không cần bạn hiểu, chỉ cần bạn nhớ cách dùng”.

   Khi dịch thứ trong tiếng Hoa nếu dịch từ tiếng Việt qua tiếng Hoa thì trừ đi 1.

Thứ 3  星期二xīngqī èr （3-1=2）.

     Khi dịch từ tiếng Hoa qua tiếng Việt thì cộng thêm 1.

 星期二  xīngqī èr  thứ 3  ( 2+1=3).

 Hãy nhớ không ai hỏi bạn trái đất vì sao hình tròn, mà chỉ hỏi trái đất hình gì?

(không  cần hiểu và nghiên cứu đâu, cái đó là trách nhiệm của các nhà khoa học) !

-星期一/礼拜一/周一: xīng qī yī / lǐ bài yī / zhōu yī：thứ hai
- 星期二/礼拜二/周二: xīng qī èr / lǐ bài èr / zhōu èr：thứ ba
- 星期三/礼拜三/周三: xīng qī sān / lǐ bài sān / zhōu sān：thứ tư
- 星期四/礼拜四/周四: xīng qī sì / lǐ bài sì / zhōu sì：thứ năm
- 星期五/礼拜五/周五: xīng qī wǔ / lǐ bài wǔ / zhōu wǔ:  thứ sáu
- 星期六/礼拜六/周六: xīng qī liù / lǐ bài liù / zhōu liù:  thứ bảy
- 星期天(日)/礼拜天（日）/周天（日）: xīng qī tiān (rì ) / lǐ bài tiān (rì ) / zhōu tiān (rì ): chủ nhật

Chú ý: trong tiếng Việt thứ và tuần  là hai từ, hai nghĩa khác nhau, nhưng trong

 tiếng Trung là một từ, chỉ là cách diễn đạt có chút khác biệt mà thôi.

星期二 – xīngqī èr – thứ 3                                        

第三个星期 - dì sān gè xīng qī - tuần thứ 3

这（个）星期 - zhè (ge) xīngqī - tuần này           

上星期 - shàng xīngqī  - tuần trước

下星期  - xià xīngqī -  tuần sau, tuần tới

     Khi  nói về thứ, tuần, hoặc các vấn đề vừa nêu ở trên chúng ta đều có thể dùng cả 3 từ (xīng qī, lǐ bài, zhōu) thay thế cho nhau. Thế nhưng khi nói đầu tuần, giữa tuần và cuối tuần thì chỉ có thể dùng 周zhōu:

Đầu tuần – zhōuchū – 周初

Giữa tuần – zhōuzhōng – 周中   

Cuối tuần – zhōumò – 周末